Leydy Pech, winnaar van de Goldman Milieuprijs 2020 voor Noord-Amerika, is de imker die het land van de Mexicaanse Maya’s verdedigde tegen de genetisch gemodificeerde gewassen van de agro-industrie, en won!
Leydy Pech, de Maya-imker die het opnam tegen Monsanto en won.
Dit is het opmerkelijke verhaal van Leydy Pech, de inheemse imker van de Maya’s die een coalitie leidde die met succes de aanplant van genetisch gemodificeerde sojabonen door Monsanto in het zuiden van Mexico tegenhield. Het Mexicaanse Hooggerechtshof oordeelde dat de regering de grondwettelijke rechten van de Maya’s had geschonden en schortte de aanplant van genetisch gemodificeerde sojabonen op. Door de niet aflatende volharding van Pech en haar coalitie heeft de Mexicaanse Voedsel- en Landbouwdienst in september 2017 de vergunning van Monsanto om genetisch gemodificeerde sojabonen te verbouwen in zeven staten ingetrokken. Voor dit geweldige staaltje van vastberadenheid ten gunste van haar voorouderlijk ecosysteem, kreeg Leydy Pech onlangs de 2020 Goldman Environmental Prize voor Noord-Amerika.
Genetisch gemanipuleerde gewassen verstoorden een ‘Oude Industrie’.
De provincie Campeche op het Mexicaanse schiereiland Yucatan wordt gekenmerkt door een eeuwenoude combinatie van bossen, bijenteelt, lokale landbouw en een diepgewortelde Mayacultuur. Mexico is de op vijf na grootste honingproducent ter wereld en 40% van de nationale honingproductie is afkomstig van het Yucatán. In Campeche zijn 25.000 gezinnen, vooral binnen de inheemse Mayagemeenschappen, voor hun levensonderhoud afhankelijk van de honingproductie.
De imkerij is een geïntegreerd onderdeel van de Maya-cultuur en een belangrijke factor in de bescherming van de bossen van Campeche. Door de opkomst van de industriële landbouw is de provincie onlangs bijna 94.000 hectare bos kwijtgeraakt – het hoogste ontbossingspercentage in Mexico.
In 2000 begon Monsanto met de teelt van kleine, experimentele percelen genetisch gemodificeerde (GM) sojabonen in Mexico. In 2010 en 2011 werden deze projecten door de regering tot "proefprojecten" verklaard.
De genetisch gemodificeerde soja die wordt gebruikt door Monsanto (nu eigendom van Bayer) staat bekend als "Roundup Ready", een verwijzing naar de geprogrammeerde genetische tolerantie van de plant voor hoge doses van het herbicide Roundup (ook een Monsanto product).
Het hoofdbestanddeel van Roundup is glyfosaat, een vermoedelijk kankerverwekkende stof die ook in verband wordt gebracht met miskramen en geboorteafwijkingen.
In 2012 verleende de Mexicaanse regering Monsanto vergunningen om genetisch gemodificeerde sojabonen te planten in zeven Mexicaanse staten, waaronder Campeche en Yucatán, zonder overleg met de lokale gemeenschappen. Al snel werd duidelijk dat de genetisch gemodificeerde gewassen de plaatselijke honing in Campeche besmetten en een bedreiging vormden voor de voedselvoorziening, het milieu en de broodwinning van de Mayagemeenschappen.
Bron: GoldmanPrize.org
De imkers die terugvochten
In juni 2012 bracht Pech, als reactie op de aanplant van genetisch gemodificeerde sojabonen in de regio, imkers, ngo’s en milieuactivisten bij elkaar in een coalitie die bekend staat als Sin Transgenicos (Zonder GGO’s). Diezelfde maand leidde Pech de groep bij het aanspannen van een rechtszaak tegen de Mexicaanse regering om de aanplant van genetisch gemodificeerde sojabonen te stoppen.
Hun zaak berustte op het feit dat noch de regering, noch Monsanto de inheemse gemeenschappen had geraadpleegd alvorens de vergunningen goed te keuren – hetgeen in strijd is met de Mexicaanse grondwet en Conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie.
Pech vroeg academische instellingen om hulp bij het documenteren van de effecten van genetisch gemodificeerde sojateelt op honing, het milieu en mensen. Als gevolg daarvan voerde de Universidad Autonoma een onderzoek uit naar de productie van genetisch gemodificeerde soja in Campeche – waar Monsanto een proefproject had uitgevoerd – waaruit bleek dat er genetisch gemodificeerd sojastuifmeel aanwezig was in de plaatselijke honingvoorraad.
De Universidad Autonoma en het Ontwikkelingsprogramma van de VN hebben ook de gevolgen van glyfosaat in kaart gebracht, waarbij sporen van het onkruidbestrijdingsmiddel werden aangetroffen in de watervoorziening van Hopelchén en in de urine van de inwoners van de stad.
Met deze gegevens in de hand begonnen Pech en haar Maya-collectief een voorlichtingscampagne voor lokale gemeenschappen en overheidsambtenaren over de negatieve gevolgen van de productie van genetisch gemodificeerde soja. Zij organiseerden een reeks workshops voor activisten en organisaties om informatie en onderzoek uit te wisselen, lanceerden petities en organiseerden gelijktijdige protesten in zeven Mayaceremoniële centra verspreid over het schiereiland Yucatán, met ongeveer 2.000 deelnemers.
Bron: GoldmanPrize.org
Pech is een bescheiden, maar sterke beschermster van Maya-land en tradities
In november 2015 oordeelde het Hooggerechtshof van Mexico, in reactie op de rechtszaak van de coalitie, unaniem, dat de regering de inheemse gemeenschappen moet raadplegen alvorens genetisch gemodificeerde sojabonen te planten. De uitspraak annuleerde effectief de vergunningen van Monsanto en verbood de aanplant van genetisch gemodificeerde sojabonen in Campeche en Yucatán.
Vervolgens heeft de Voedsel- en Landbouwdienst van Mexico in september 2017, dankzij de organisatie van Pech, de vergunning van Monsanto ingetrokken om genetisch gemodificeerde sojabonen te verbouwen in zeven staten, waaronder Campeche en Yucatán. Dit besluit markeert de eerste keer dat de Mexicaanse regering officieel actie onderneemt om gemeenschappen en het milieu te beschermen tegen genetisch gemodificeerde gewassen.
De historische strijd van Pech en de coalitie is een precedent voor Mexico, en nu al een model voor andere inheemse bewegingen die strijden voor het behoud van inheemse rechten en landbeheer. Ze voerde een "lucha de la vida" (een strijd voor het leven), bracht een diverse groep activisten en belanghebbenden bij elkaar en organiseerde duizenden mensen door middel van outreach, bijeenkomsten en petities.
Pech, een bescheiden, maar krachtige beschermster van het land en de tradities van de Maya’s, werd vaak gediscrimineerd en alom onderschat: toen een advocaat van Monsanto haar persoonlijk zag na haar overwinning in de rechtbank, merkte hij op dat hij niet kon geloven dat dit "kleine vrouwtje" hen had verslagen.
Bron: GoldmanPrize.org
Leydy Pech: Ondersteuning van inheems grondgebied, tradities en bestaansmiddelen in de Yucatan
Onderstaande verklaring is opgesteld door Leydy Pech:
Vandaag is een historische dag voor de Maya’s.Mijn naam is Leydy Aracely Pech Martín. Ik kom uit de gemeenschap van Ich-ek, gemeente Hopelchén, staat Campeche.
— Leydy Pech
Bron: GoldmanPrize.org
WINNENDE MAYA-IMKER EN DE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS (SDG’S)
De Sustainable Development Goals (SDG’s), oftewel ‘Duurzaamheidsdoelen’ geven houvast op weg naar die positieve verandering. De 17 doelen zijn opgesteld om van de wereld nog vóór 2030 een betere plek te maken. Voor iedereen. De Sustainable Development Goals zijn afgesproken door de landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties.
De winnende Maya-imker maakt onderdeel uit van de volgende SDG’s:
SDG 1 – GEEN ARMOEDE
Niemand mag in 2030 nog in extreme armoede leven, dat is het speerpunt van SDG 1. Daarnaast is er bepaald dat landen zich moeten inzetten voor sociale zekerheid.
Lees hier meer over SDG 1 – geen armoede
SDG 9 – INDUSTRIE, INNOVATIE EN INFRASTRUCTUUR
Zonder goede infrastructuur is het aanbrengen van verbeteringen in onderwijs, gezondheidszorg of drinkwater lastig. Met SDG 9 wordt gewerkt aan het ontwikkelen en behouden van veerkrachtige infrastructuren en het stimuleren van innovatie.
Lees hier meer over SDG 9 – industrie, innovatie en infrastructuur
SDG 16 – VREDE, JUSTITIE EN STERKE PUBLIEKE DIENSTEN
Zonder vrede, veiligheid en rechtvaardigheid is ontwikkeling bijna niet mogelijk. Geweld, corruptie en wapenhandel moeten een halt toegeroepen worden. Met SDG 16 krijgt dit belangrijke punt de aandacht die het nodig heeft.
Lees hier meer over SDG 16 – vrede, justitie en sterke publieke diensten
STEUN HET WERK VAN DE PRIJSWINNAARS VAN 2020 (WAARONDER LEYDY PECH)
Op 30 november heeft Goldman de zes winnaars van de Goldman Milieuprijs 2020 bekendgemaakt tijdens een eerste virtuele prijsuitreiking (te zien op YouTube). Of je nu internationaal of in uw eigen woonplaats betrokken bent bij hun doelen, lees hoe je het werk en het activisme van de winnaars van de 2020 Prize kunt steunen. Klik op de link en selecteer de winnaar die je wilt steunen.