Na 180 Jaar Ongemak: Nederlandse Vrouwen Herontwerpen het Speculum met ‘Lilium’

Ontworpen door twee Nederlandse ingenieurs, belooft deze innovatie een vriendelijker en waardiger gynaecologisch onderzoek – als vervanging voor een instrument waarvan het traumatische verleden en verouderde ontwerp vrouwen al bijna twee eeuwen schade berokkenen.

Een erfenis van pijn: de donkere geschiedenis van het traditionele speculum

Het originele vaginale speculum werd in 1845 uitgevonden door Dr. J. Marion Sims, een Amerikaanse arts die vaak wordt omschreven als de “vader van de moderne gynaecologie.” Maar zijn nalatenschap is uiterst controversieel. Sims ontwikkelde zijn instrumenten door herhaaldelijk te experimenteren op tot slaaf gemaakte zwarte vrouwen – waaronder Anarcha, Lucy en Betsey – zonder hun toestemming, verdoving of passende zorg.

Ondanks 180 jaar medische vooruitgang is het speculum vrijwel onveranderd gebleven. De enige grote wijziging was de overstap van herbruikbaar metaal naar wegwerpplastic – een ontwikkeling die de ecologische voetafdruk van de zorg vergrootte, zonder het comfort voor patiënten te verbeteren.

Wie ontwierpen Lilium? Maak kennis met de vrouwen die vrouwenzorg herontwerpen

Tamara Hoveling, promovendus aan de TU Delft met specialisatie in circulair medisch ontwerp, en Ariadna Izcara Gual, master in Integrated Product Design, zijn de mede-oprichters van Lilium.

Hun samenwerking begon aan de Technische Universiteit Delft (TU Delft), maar groeide al snel uit tot een missie om een systeem te hervormen dat vrouwenpijn te vaak negeert.

Met een mensgerichte ontwerpbenadering werkten zij samen met gynaecologen en patiënten om te analyseren waarom het huidige speculum angst en trauma oproept. Hun conclusie was helder: het instrument is nooit ontworpen met de patiënt in gedachten.

Screenshot

Hoe Lilium het gynaecologisch onderzoek transformeert

• Drie zachte, bloemblad-achtige vleugels die gelijkmatig openen
• Tweeledig systeem: één voor inbrengen, één voor openen
• Driezijdige opening voor beter zicht
• Optioneel zelf inbrengen voor meer autonomie
• Herbruikbare TPV-materialen voor duurzaamheid

Zelfs de esthetiek kreeg aandacht: Lilium’s zachte vorm, transparantie en opties voor kleurpersonalisatie maken het minder intimiderend. Lees de volledige scriptie hier.

Crowdfunding bewijst dat de vraag naar verandering reëel is

Om Lilium te realiseren startte het team een crowdfundingcampagne via Support TU Delft. Het streefbedrag van €100.000 werd in slechts drie dagen gehaald – uiteindelijk zamelden zij meer dan €219.000 in.

De opbrengst wordt ingezet voor:

• Materiaaltests voor herbruikbare medische kunststoffen
• Productie via spuitgieten
• Klinische tests en ethische goedkeuring volgens ISO 14155
• CE-certificering

Lilium kreeg ook een Special Mention bij de BraunPrize 2024 voor uitmuntend medisch ontwerp.

Het grotere plaatje: een stap richting gendergelijkheid in de geneeskunde

“Het huidige speculum voelt meer als een stuk gereedschap dan een medisch instrument,”

vertelde Tamara in een interview op NPO Radio 1. “Sommige vrouwen mijden zelfs onderzoeken uit angst of vanwege eerdere trauma’s. Dat vermijdingsgedrag brengt hun gezondheid in gevaar.”

Lilium staat niet alleen symbool voor innovatie, maar ook voor een broodnodige herbezinning op hoe de medische wereld omgaat met vrouwenlichamen; met empathie, autonomie en respect.

Doe mee: word onderdeel van de verandering

Geloof je in het herdenken van vrouwenzorg met empathie en design? Overweeg dan het Lilium-project te steunen of hun verhaal te delen. Lees meer of doneer via Support TU Delft.

🌱 Voor meer inspirerende verhalen over zorg en design, bezoek BrightVibes.

Beeldmateriaal afkomstig van de website van TU Delft.