Bij de Free Fashion Store staat altijd een rij: ALLE kleding is gratis én super duurzaam

Midden in Utrecht Centraal gebeurt iets bijzonders. Op Utrecht CS staat  een winkel waar alle tweedehands kleding gratis is. De Free Fashion Store draait volledig op kleding die mensen inleveren – en die jij vervolgens gratis kunt meenemen. Geen verborgen kosten, geen lidmaatschap, alleen een circulair systeem dat bewijst dat een totaal ander winkelmodel mogelijk is.

Betalen met aandacht in plaats van geld

“Wat me direct aansprak is hoe super creatief dit concept is,” vertelt Michiel de Gooijer, oprichter van BrightVibes. “Het is de eerste gratis winkel waar kleding wordt weggegeven, maar waar je niet met geld betaalt – je betaalt met aandacht. Door het contact met het personeel, de labels en de hele ervaring worden shoppers die misschien helemaal niet met duurzaamheid bezig zijn, op een heel leuke manier aan het denken gezet.”

View this post on Instagram

A post shared by BrightVibes (@brightvibesmedia)

Wat Michiel vooral opviel bij zijn bezoek: “Het ziet er echt uit als een normale fashion store. Top professioneel, perfect gestyled. Ze hebben heel bewust gekozen voor een high-end uitstraling die niets onderdoet voor reguliere kledingwinkels.”

Tweedehands kleding krijgt nieuw leven

“Mensen komen kleding brengen, sommige mensen komen kleding halen,” legt Dieuwertje, mede-oprichter, de eenvoudige but effectieve formule uit. Het concept begon simpel: één kledingrek voor een deur in Tilburg. “We hebben heel simpel een kledingrek in elkaar getimmerd en voor de deur gezet om kleding met elkaar te delen in de straat, in de wijk. En ja, het is een beetje uit de hand gelopen.”

Free Fashion Store begon met één simpel kledingruilrek. V.l.n.r.: onbekend, Dieuwertje, Lot van Os

Die ‘uit de hand gelopen’ situatie? Meer dan 20.000 bezoekers in Tilburg en Amstelveen. Nu, in Utrecht Centraal, gaan er op één dag soms wel 1000 tweedehands kledingstukken de deur uit naar nieuwe eigenaren. “Op een halve dag waren er al meer dan 700 items de winkel uitgegaan, die dus een tweede mooi leven hebben gekregen,” vertelt Lot van Os, kunstenaar, ontwerper en mede-oprichter.

Zo werkt het: brengen én halen

Het systeem is gebaseerd op delen: “Mensen kunnen kleding inleveren in de winkel, in het kijkje in de keuken,” legt Lot uit. Vrijwilligers sorteren deze ingeleverde kleding, controleren de kwaliteit en hangen er speciale labels aan.

Als bezoeker krijg je drie tickets bij de deur, waarmee je drie gratis tweedehands items per dag mag uitkiezen. Maar dit is geen gewone kledingbank of weggeefwinkel. De ingeleverde kleding wordt gepresenteerd in een winkel die is ingericht als een high-end modezaak, compleet met professionele styling.

“We willen namelijk gewoon dat mensen bewust kleding kiezen,” benadrukt Lot. Het gaat niet alleen om het gratis weggeven, maar om een bewustwording van de waarde van kleding die anderen niet meer dragen.

De huur van het pand op Utrecht CS betalen ze via crowdfunding, subsidie van  het Ondernemersfonds Utrecht, en de verkoop van merchandise in de winkel.

De échte prijs van kleding

Elk ingeleverd kledingstuk in de winkel krijgt een speciaal label. Niet met een prijs in euro’s, maar met de werkelijke kosten van productie:
– Een T-shirt: 2,700 liter water
– Een spijkerbroek: 7.000 liter water
– Plus de impact op ontbossing en CO2-uitstoot

“Dit stukje stof heeft gewoon echt een verhaal,” benadrukt Lot. “Er is gewoon heel veel natuur voor kapot gemaakt om dit te maken. En wat we hier dus normaal mee doen is het weggooien of het dumpen en het nooit meer dragen.”

Waarom mensen kleding inleveren

Voor veel mensen die kleding inleveren is het belangrijk dat hun items goed terecht komen. “Dan wil ik het ook aan iets geven waar ik ook weet dat komt allereerst goed terecht,” vertelt Dieuwertje. “Dus het wordt echt hergebruikt en dus niet uiteindelijk alsnog ergens gedumpt in een woestijn of wat dan ook.”

Een bezoeker bevestigt dit: “Ik vind het heel fijn dat je hier gelijk ziet dat je kleren goed terecht komen, en dat je er ook gelijk wat voor terugkrijgt. Ik heb drie broeken gebracht.”

Een beweging van mensen

Het succes zit ‘m niet alleen in de gratis tweedehands kleding. In Utrecht alleen al hebben 125 vrijwilligers zich gemeld om te helpen. “Sinds we hier tien maanden geleden mee begonnen, hebben wij per dag vijf nieuwe mensen gesproken die ons willen helpen,” vertelt Lot. “We hebben echt al honderden, misschien wel duizenden mensen gehad die bij willen dragen aan de missie.”

De winkel trekt een verrassend divers publiek. “Er komen heel verschillende doelgroepen op af,” zegt Lot. “Mensen met weinig geld of met veel geld. Er wordt ook gedacht dat het over armoede gaat, maar dat is eigenlijk helemaal niet wat we hier aan het doen zijn. We willen laten zien: we hebben gewoon te veel spullen, laten we gewoon delen met elkaar.”

Alles is al voorhanden, we moeten gewoon meer delen

Van alle indrukken en gesprekken tijdens zijn bezoek bleef vooral één boodschap bij Michiel hangen: “Dat eigenlijk alles al voorhanden is, we moeten gewoon veel meer delen. Die uitspraak vat het hele concept perfect samen.”

Dit sluit naadloos aan bij de missie van BrightVibes. “We zien hierin een perfect voorbeeld van hoe je op een ludieke wijze positieve impact kunt maken door mensen na te laten denken over hun koopgedrag en hoe dat duurzamer kan,” legt Michiel uit. “Het is een mega ludieke manier om mensen over hun koopgedrag te laten nadenken.”

Wat bezoekers zeggen

De impact op bezoekers is direct merkbaar. “Als je dan hier zo komt en je ziet wel een paar van die borden hangen, dan komt het toch wel even binnen,” vertelt een bezoeker. “Hoeveel eigenlijk? Kleding bij een nieuw kopen terwijl er zoveel is?”

Een blauwdruk voor de toekomst?

“Je zou denken dat gratis niet bestaat,” filosofeert Lot, “maar als je kijkt naar de wereld hebben we zoveel overvloed in alles. In apparaten, in kleding, in speelgoed, alles is er al. Alleen de grote bedrijven die geld willen verdienen, die stimuleren namelijk het kopen van nieuw.”

Dit model is volgens Michiel breder toepasbaar: “Dit concept zou kunnen werken voor bijna alles. Er is al zoveel van alles – gereedschap, elektronica, smartphones, sportartikelen – een heleboel spullen die mensen hebben maar niet volledig benutten.”

De grootste les? Als je iets doet dat écht bijdraagt aan een betere wereld, willen mensen automatisch meedoen. “Als kunstenaar of als maker heb ik inmiddels geleerd: je moet iets doen wat ook echt bijdraagt aan een betere wereld en dan heb je heel veel hulp, heel veel enthousiasme, heel veel mensen.”

Zelf ervaren?

De Free Fashion Store vind je in Utrecht Centraal. Je kunt er zowel je eigen ongedragen kleding inleveren als tweedehands items meenemen (maximaal drie per dag). Of zoals hun bonnetje het zo mooi zegt:

“Goed voor elkaar, goed voor de wereld en goed voor je looks. En dat is onbetaalbaar.”

Meer inspirerende initiatieven die consumentisme herdefiniëren vind je in ons eerdere artikel over een nieuwe kijk op consumentisme.