Op een groeiend aantal “zorgboerderijen” worden ouderen ingezet voor de veeteelt, het oogsten van groenten, gezelligheid en het nemen van eigen beslissingen.
Zinvol en vervullend werk
Veel mensen brengen hun laatste levensjaren door in een instelling, waar hun dagelijkse keuzes en activiteiten worden bepaald door wat zij niet meer kunnen doen. Maar in ons land wordt mensen met dementie een andere weg gewezen: zinvol werk op boerderijen, waar ze actief kunnen blijven en tegelijkertijd een bijdrage kunnen blijven leveren aan de samenleving. Zorgboerderijen worden in Nederland op grote schaal gebruikt als alternatief voor dagverzorgingscentra voor mensen die zorg nodig hebben, waaronder mensen met dementie. Zij bieden een nieuw zorgconcept gericht op kleinschaligheid en een huiselijke omgeving. — Age-Platform.eu
De pracht van “zorgboerderijen” in ons land
Boerderij Op Aarde is een van de honderden Nederlandse "zorgboerderijen" die worden gerund door mensen met allerlei ziekten of uitdagingen, zowel lichamelijk als geestelijk. Ze bieden zinvol werk in een natuurrijke omgeving met een eenvoudige filosofie: in plaats van de zorg te richten op wat mensen niet meer kunnen, is het beter de zorg zo in te richten op wat ze nog wel kunnen.
Het is een aanpak die volgens onderzoek veel voordelen heeft. Voor mensen met dementie, die vaak minder lichamelijk actief en meer geïsoleerd zijn, bevordert een boerderijomgeving beweging en sociale interactie. En zorgboerderijen kunnen ook emotionele voordelen hebben, doordat ze de deelnemers zich nuttig laten voelen.
"Wij richten ons niet op wat er ontbreekt, maar op wat er nog over is", zegt Arjan Monteny, medeoprichter van Boerderij Op Aarde, "wat er bij iedereen nog te ontwikkelen valt."
Zorglandbouw begon eind jaren negentig populariteit te winnen in Nederland. Volgens Wageningse universitair onderzoeker Jan Hassink zochten boerenbedrijven, die financieel in de knel kwamen door stijgende landbouwkosten en dalende voedselprijzen, naar manieren om multifunctioneler te worden. Tegelijkertijd ontstond er in Nederland een beweging om het gebruik van instellingen terug te dringen, als onderdeel van een groeiend besef dat mensen met een handicap het recht hebben om actief te zijn in de samenleving.
Enkele decennia later is zorglandbouw goed ingeburgerd in Nederland, en de belangstelling voor het model voor mensen met allerlei handicaps groeit in heel Europa, in de VS en in veel andere landen, zegt Hassink. Als een optie voor dementiezorg is het een oplossing die met het jaar relevanter wordt. Verwacht wordt dat het aantal dementiepatiënten tegen 2050 wereldwijd meer dan verdubbeld zal zijn. Maar hoe die mensen het beste verzorgd kunnen worden, blijft een vraag waar veel landen nog steeds mee worstelen.
In Boerderij Op Aarde beginnen de deelnemers elke doordeweekse ochtend met het bespreken van het werk van die dag. Aan taken geen gebrek: geiten en varkens moeten worden gevoerd, tuinen moeten worden onderhouden, warme lunches moeten worden bereid. Een versleten bank in de werkplaats moet misschien opnieuw worden geverfd. De werknemers mogen kiezen welke taken ze op zich nemen – dat is belangrijk, zegt Monteny, want mensen met dementie hebben niet veel mogelijkheden om beslissingen te nemen in hun leven.
"Het is een kleine vraag," zegt hij, "maar het heeft een grote betekenis voor de ouderen."
Bron: ReasonsToBeCheerful
Er zijn ongeveer 1.350 zorgboerderijen in Nederland
Op dit moment zijn er ongeveer 1350 zorgboerderijen in Nederland, die een breed scala aan mensen bedienen, aldus Maarten Fischer, directeur van de Federatie Landbouw en Zorg. Ongeveer 400 van deze boerderijen bieden zorg aan oudere mensen met dementie, zei hij, vaak in instellingen waar ook deelnemers met andere behoeften zijn.
"Ze zijn gericht op wat er die dag gedaan moet worden, wat hen uit hun huidige ziektetoestand haalt," zegt Fischer.
Het model wordt bevestigd door onderzoek. Onderzoek in Noorwegen en Nederland heeft uitgewezen dat mensen met dementie in zorgboerderijen meer bewegen en intensievere activiteiten ondernemen dan mensen in de traditionele zorg, wat de mobiliteit in het dagelijks leven ten goede kan komen en een positief effect heeft op de cognitieve ontwikkeling.
Dementie gaat vaak gepaard met sociaal isolement, en zorgboerderijen bleken de sociale betrokkenheid te stimuleren, vooral onder degenen die niet voor traditionele hulpopties zouden kiezen. Tijd doorbrengen in de natuur, vaak een onderdeel van een dag op een zorgboerderij, kan ook het welzijn van mensen met dementie verbeteren.
Boerderijen zijn niet alleen goed voor individuen, hun families profiteren er ook van: studies tonen aan dat verzorgers minder schuldgevoelens ervaren wanneer hun dierbaren worden ondersteund door diensten die zij als verzorgend en vervullend beschouwen.
Op andere boerderijen worden mensen met dementie samengebracht met mensen van andere leeftijden die een andere aandoening hebben. Dat is het geval op de non-profit zorgboerderij van Ronald de Freé in Badhoeve, bij Amsterdam. Zes dagen per week zijn er op de boerderij groepen kinderen en volwassenen van alle leeftijden met verschillende aandoeningen, waaronder mensen met verslavingsproblemen en mensen met de ziekte van Parkinson of dementie.
Ze zorgen voor tuinen en dieren, waaronder pony’s, ezels, zwanen, schapen en zo’n 60 kippen. Met aandoeningen als dementie, zegt hij, "wordt je wereld steeds kleiner, maar hier heb je het gevoel dat je leven nog steeds in de echte wereld is."
Bron: ReasonsToBeCheerful
Ongeveer een kwart van de zorgboerderijen in Nederland richt zich op mensen met dementie
Drie decennia geleden begonnen zorgboerderijen in Nederland op te komen. Het idee achter deze beweging was om boerderijen multifunctioneel te maken, waarbij ze voedsel produceren maar ook voorzien in behoeften op het gebied van gezondheidszorg, recreatie, natuurbehoud en educatie.
Het zorggedeelte van het concept heeft zo goed gewerkt dat het aantal zorgboerderijen is geëxplodeerd van 70 eind jaren negentig tot bijna 1400 nu, vertelt Simone de Bruin. De Bruin is senior onderzoeker bij een overheidsinstituut en doet onderzoek naar ouderenzorg en innovatie in de zorg en maatschappelijke dienstverlening.
Ongeveer een kwart van de zorgboerderijen in Nederland richt zich op mensen met dementie. Twee landen met een vergrijzende bevolking, Japan en Zuid-Korea, hebben delegaties gestuurd om het concept te onderzoeken.
De Bruin die contact heeft met Alzheimer News Today, zegt dat alle zorgboerderijen inkomsten genereren door het aanbieden van gezondheids- en sociale diensten. Velen blijven ook inkomsten genereren uit de landbouw.
Buitenruimten, tuinen en dieren op de niet-commerciële-landbouwboerderijen zijn bronnen van therapie of dagbesteding voor hun verschillende cliëntengroepen, waardoor mensen ontspannen, gezonder worden en een doel vinden.
Bron: AlzheimersNewsToday
Veel zorgboerderijen worden gerund door echtparen
Het Nederlandse systeem van gezondheidszorg en sociale voorzieningen voorziet de dagopvang voor volwassenen en voor mensen met dementie, vertelt de Bruin, die werkzaam is bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in Bilthoven. Bezoeken aan zorgboerderijen vallen in deze categorie, en de overheid vergoedt de boerderijen voor deze service.
"De meeste dementerenden die een zorgboerderij bezoeken, wonen thuis en gaan twee tot drie dagen per week naar de boerderij, waar ze rond 10 uur ’s ochtends aankomen en rond 16 uur ’s middags weer vertrekken", vertelt De Bruin, die aan de Wageningen Universiteit is gepromoveerd op het gebied van de volksgezondheid. Een fractie woont op de weinige boerderijen die 24-uurs verpleeghuiszorg bieden, voegde ze eraan toe.
Veel zorgboerderijen worden gerund door echtparen, waarbij de man de landbouwkant regelt en de vrouw de zorgkant, aldus de Bruin.
"Ze vertellen ons dat de boerderijen hen het gevoel geven dat ze nog steeds een bijdrage leveren aan de maatschappij."
Bron: AlzheimersNewsToday
De Kracht van zorglandbouw
Er zijn allerlei redenen waarom mensen zichzelf kwijtraken en op afstand van de samenleving komen te staan. Denk aan autisme, burnout, verslaving of dementie. Of gewoon niet lekker in je vel zitten, vastlopen. Zorgboerderijen bieden al deze mensen een veilige plek om op krachten te komen én zich te ontwikkelen. Ze verbouwen er met elkaar gewassen of verzorgen er dieren en krijgen zo het gevoel aan de samenleving bij te dragen. Dat dit voor veel mensen helend werkt, blijkt steevast uit onafhankelijk, wetenschappelijk onderzoek.